Edgar Allan Poe’nun eserlerinden sinemaya uyarlanan filmler

Hazırlayan: Rûmet Med

Modern edebiyatın en başarılı şair ve hikaye yazarlarından birisi olan Amerikalı büyük edebiyatçı Edgar Allan Poe (1809-1849) hikaye, kısa hikaye, şiir ve yazıları ile dünya edebiyatında büyük ve olağanüstü etkiler bırakmıştır. Fantastik, gotik ve bilim kurgu edebiyatın öncüsü Poe, eserlerinde etkileyici ve eşsiz bir dil yaratmıştır ve aynı zamanda gazetelerde gazeteci ve hikaye yazarı olarak çalışmış, editörlük ve edebiyat eleştirmenliği yapmış ve psikoloji ile gök bilimi üzerine makaleler yazmıştır.

Edgar Allan Poe’nun eserleri dünya üzerinde şimdiye kadar onlarca dile çevrildi, tiyatro oyunları olarak sahnelendi, şarkıların konusu oldu, yedinci sanat için sinema filmleri olarak uyarlandı ve sanatın ve hayatın bütün alanlarının üzerinde etkileri oldu.

Sinemanın başından günümüze kadarki süreç içersinde ölümsüz edebiyatçı Edgar Allan Poe’nun bir çok hikaye ve şiiri sinema sanatına uyarlanarak kısa film, uzun metrajlı film, animasyon filmler olarak çekildiler ve hayat hikayesi filmlerin konusu oldu.

Edgar Allan Poe’nun hikayelerinden ve şiirlerinden sinemaya uyarlanan filmler:

• The Black Cat‎: 

Unheimliche Geschichten (Uncanny Stories, 1919) – Yönetmen ve Senaryo: Richard Oswald

Unheimliche Geschichten (Uncanny Stories, 1932) – Yönetmen: Richard Oswald ve Senaryo: Heinz Goldberg Eugen Szatmári

The Black Cat (1934) – Yönetmen: Edgar G. Ulmer ve Senaryo: Peter Ruric

Maniac (1934) – Yönetmen: Dwain Esper ve Senaryo: Hildagarde Stadie

The Case Of The Black Cat (1936) – Yönetmen: William C. Mcgann ve Senaryo: Erle Stanley Gardner

The Black Cat (1941) – Yönetmen: Albert S. Rogell ve Robert Lees

Tales of Terror (1962) – Yönetmen: Roger Corman ve Richard Matheson

The Black Cat (1966) – Yönetmen: Harold Hoffman

Il tuo vizio è una stanza chiusa e solo io ne ho la chiave (Your Vice Is a Locked Room and Only I Have the Key, 1972) – Yönetmen: Sergio Martino ve Senaryo: Ernesto Gastaldi, Adriano Bolzoni, Sauro Scavolini

Black Cat: Gatto nero (The Black Cat, 1981) – Yönetmen: Lucio Fulci ve Senaryo: Biagio Proietti, Lucio Fulci

Due occhi diabolici (Two Evil Eyes, 1990) – Yönetmen: George Romero, Dario Argento ve Senaryo: George Romero, Dario Argento, Franco Ferrini, Peter Koper

(The Fall of the Louse of Usher, 2002)

• The Fall of the House of Usher:

The Fall of the House of Usher (1928) – Yönetmen: James Sibley Watson, Melville Webber ve Senaryo: Edgar Allan Poe (story), Melville Webber

La chute de la maison Usher (The Fall of the House of Usher, 1928) – Yönetmen: Jean Epstein ve Senaryo: Luis Buñuel, Jean Epstein

The Fall of the House of Usher (1950) – Yönetmen: Ivan Barnett Written ve Senaryo: Edgar Allan Poe (story), Dorothy Catt, Kenneth Thompson

House of Usher (1960) – Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Richard Matheson

The House of Usher (1989) – Yönetmen: Alan Birkinshaw ve Senaryo: Michael J. Murray

The Fall of the Louse of Usher (2002) – Yönetmen ve Senaryo: Ken Russel

Descendant (2003) – Yönetmen: Kermit Christman ve Senaryo: Del Tenney

Usher (2004) – Yönetmen ve Senaryo: Roger Leatherwood

The House of Usher (2006) – Yönetmen: Hayley Pelerini ve Senaryo: Collin Chang

House of Usher (2008) – Yönetmen: David DeCoteau

The Bloodhound (2020) – Yönetmen ve Senaryo: Patrick Picard

                                                                 (Murders in the Rue Morgue, 1971)

• The Murders in the Rue Morgue‎:

Sherlock Holmes in the Great Murder Mystery (1908) – Yönetmen: Fred J. Balshofer

The Murders in the Rue Morgue (Kısa film, 1914)

Murders in the Rue Morgue (1932) – Yönetmen: Robert Florey ve Senaryo: Tom Reed

Phantom of the Rue Morgue (1954) – Yönetmen: Roy Del Ruth ve Senaryo: Harold Medford, James R. Webb

Murders in the Rue Morgue (1971) – Yönetmen: Gordon Hessler ve Senaryo: Christopher Wicking, Henry Slesar

The Murders in the Rue Morgue (Televizyon filmi, 1986) – Derhêner: Jeannot Szwarc

Morgue Street (Kısa film, 2012) – Yönetmen: Alberto Viavattene ve Senaryo: Emiliano Ranzani, Alberto Viavattene

                                                                  (The Pit and the Pendulum, 1913)

• The Pit and the Pendulum‎: 

The Pit and the Pendulum (1910)

The Pit and the Pendulum (Kısa film, 1913) / Yönetmen: Alice Guy-Blaché ve Senaryo: Edgar Allan Poe

The Pit and the Pendulum (1961) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Richard Matheson

The Pit and the Pendulum (1964) / Yönetmen ve Senaryo: Alexandre Astruc

Die Schlangengrube und das Pendel (The Blood Demon, 1967) / Yönetmen: Harald Reinl ve Senaryo: Manfred R. Köhler

An Evening of Edgar Allan Poe (1970) / Yönetmen: Ken Johnson ve Senaryo: David Welch, Ken Johnson

Kyvadlo, jáma a naděje (The Pendulum, the Pit and Hope, Kısa film, 1983) / Yönetmen ve Senaryo: Jan Švankmajer

The Pit and the Pendulum (1991) / Yönetmen: Stuart Gordon ve Senaryo: Dennis Pauli

The Pit and the Pendulum (2009) / Yönetmen: David DeCoteau ve Senaryo: Simon Savory

• The Raven:

The Raven (1915) / Yönetmen ve Senaryo: Charles Brabin

The Raven (1935) / Yönetmen: Lew Lander ve Senaryo: David Boehm

The Raven (Kısa animasyon, 1942) – Yönetmen: Dave Fleischer, Thomas Johnson

The Raven (1963) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Richard Matheson

The Raven…Nevermore (Kısa film, 1999) – Yönetmen: Tinieblas Gonzales

The Raven (Kısa film – 2003) – Yönetmen: Peter Bradley

The Raven (2012) / Yönetmen: James McTeigue ve Senaryo: Ben Livingston, Hannah Shakespeare

                                                               (An Evening of Edgar Allan Poe, 1970)

• The Tell-Tale Heart‎: 

The Avenging Conscience or: Thou Shalt Not Kill (1914) / Yönetmen ve Senaryo: DW Griffith

The Tell Tale Heart (Kısa film, 1928) / Yönetmen: Charles Klein ve Leon Shamroy

The Tell-Tale Heart (Kısa film, 1934) / Yönetmen: Brian Desmond Hurst ve Senaryo: David Plunkett Greene, Edgar Allan Poe

The Tell-Tale Heart (1941) / Yönetmen: Jules Dassin ve Senaryo: Doane R. Hoag

The Tell-Tale Heart (1953, American film) / Yönetmen: Ted Parmele ve Senaryo Bill Scott

The Tell-Tale Heart (1953, Kısa film, British film) / Yönetmen: JB Williams

Manfish (1956) / Yönetmen: W. Lee Wilder ve Senaryo: Edgar Allan Poe (Ji çîrokên wî), Myles Wilder, Joel Murcott

The Tell-Tale Heart (1960) / Yönetmen: Ernest Morris ve Senaryo: Brian Clemens û Eldon Howard

An Evening of Edgar Allan Poe (1970) / Yönetmen: Ken Johnson ve Senaryo: David Welch

Tell-Tale (2009) / Yönetmen: Michael Cuesta ve Senaryo: David Callaham

Tell (Kısa film, 2012) / Yönetmen: Derhêner ve Senaryo: Ryan Connolly

Insaana (2014) / Yönetmen: Ali Seezan ve Senaryo: Ina Ali

Tales of Poe (2014) / Yönetmen: Bart Mastronardi, Alan Rowe Kelly ve Senaryo: Bart Mastronardi

The Tell-Tale Heart (2014) / Yönetmen ve Senaryo: John La Tier

Redrum (2018) / Yönetmen: Dhruv Sachdev, Saurabh Bali ve Senaryo: Dhruv Sachdev

                                                               (The Masque of the Red Death, 1964)

• The Masque of the Red Death:

The Masque of the Red Death (1964) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Charles Beaumont, R. Wright Campbell

Maska crvene smrti (Mask of the Red Death, 1969) / Yönetmen: Pavao Štalter, Branko Ranitović ve Senaryo: Edgar Allan Poe (original story), Branko Ranitović, Zdenko Gašparović

Masque of the Red Death (1989) / Yönetmen: Larry Brand, Jeffrey Delman ve Senaryo: Daryl Haney Larry Brand

• Ligeia:

The Tomb of Ligeia (1964) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Robert Towne

The Tomb (2009) / Yönetmen: Michael Staininger ve Derhêner Jeff Most

Edgar Allan Poe’nun eselerinden sinema perdesine uyarlanan diğer filmler: 

The Sealed Room (The Sealed Door, Kısa film,1909) – Yönetmen: D. W. Griffith ve Senaryo: Honoré de Balzac, Edgar Allan Poe, Frank E. Woods

The Gold Bug (France, 1910)

The Bells (1912)

Le système du docteur Goudron et du professeur Plume (Kısa film, The Lunatics, 1913) / Yönetmen: Maurice Tourneur ve Senaryo: André de Lorde, Edgar Allan Poe

Der Student von Prag (The Student of Prague / A Bargain with Satan, 1913) – Yönetmen: Stellan Rye ve Senaryo: Hanns Heinz Ewers

Die braune Bestie (The Brown Beast, 1914) / Yönetmen: Harry Peel ve Senaryo: Harry Peel, Edgar Allan Poe

Pest in Florenz (The Plague of Florence, 1919) / Yönetmen: Otto Rippert ve Senaryo Fritz Lang

Annabell Lee (1921) / Yönetmen: William J. Scully ve Senaryo: Arthur Brilliant, Edgar Allan Poe(poem), Paul M. Sarazan

Призрак бродит по Европе (Prizrak brodit po Evrope / Spectre Haunts Europe, 1923) / Yönetmen: Vladimir Gardin ve Senaryo: Georgi Tasin, Edgar Allan Poe (story)

Der Student von Prag (The Student of Prague, 1926) / Yönetmen: Henrik Galeen ve Senaryo: Henrik Galeen, Hanns Heinz Ewers

The Crime of Dr. Crespi (1935) / Yönetmen: John H. Auer ve Senaryo: Lewis Graham, Edward Olmstead, John H. Auer

The Mystery of Marie Roget (1942) / Yönetmen: Philip Rosen ve Senaryo: Michel Jacoby

The Loves of Edgar Allan Poe (1942) – Yönetmen: Harry Lachman (Edgar Allan Poe’nun biyografisi)

Premature Burial (1962) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Charles Beaumont, Ray Russell

Tales Of Terror (1962) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Richard Matheson, Edgar Allan Poe (The Black Cat, Morella ve The Case of M. Valdemar hikayelerinden)

The Haunted Palace (1963) / Yönetmen: Roger Corman ve Senaryo: Charles Beaumont

Danza Macabra (Castle of Blood, 1964) – Yönetmen: Antonio Margheriti, Sergio Corbucci

Tre passi nel delirio (Spirits of the Dead / Histoires extraordinaires, 1968) / Yönetmen: Roger Vadim, Louis Malle, Federico Fellini ve Senaryo: Roger Vadim, Pascal Cousin, Louis Malle, Clement Biddle Wood, Federico Fellini, Bernardino Zapponi

The Oblong Box (1969) / Yönetmen: Gordon Hessler ve Senaryo: Lawrence Huntington, Additional Dialogue: Christopher Wicking

Web of the Spider (1971) – Yönetmen: Antonio Margheriti

                                                               (Stonehearst Asylum, 2014)

La mansión de la locura (The Mansion of Madness / Dr. Tarr’s Torture Dungeon, 1973) / Yönetmen: Juan Lopez Moctezuma ve Senaryo: Carlos Illescas, Juan López Moctezuma, Gabriel Weisz

The Spectre of Edgar Allan Poe (1974) – Yönetmen: Mohy Quandour

The Gold Bug (Dizi film, 1980) – Yönetmen: Robert Fuest

Vincent (Kısa animasyon, 1982) – Yönetmen: Tim Burton

The Haunting of Morella (1990) / Yönetmen: Jim Wynorski ve Senaryo: R. J. Robertson, Jim Wynroski

Buried Alive (1990 theatrical film) / Yönetmen: Gerard Kikoine ve Senaryo: Jake Chesi, Stuart Lee

The Crow (1994) – Yönetmen: Alex Proyas ve Senaryo: David J. Schow

Fool’s Fire (Televizyon filmi, 1992) – Yönetmen: Julie Taymor

Šílení (Lunacy, 2005) / Yönetmen ve Senaryo: Jan Švankmajer

The Death of Poe (2006) – Yönetmen: Mark Redfield

Nightmares from the Mind of Poe (2006) – Yönetmen: Ric White

Eureka: The Mind Of Edgar Allan Poe (2008)

The Light-house (2009)

William Wilson (Kısa film, 2011) – Yönetmen: Michael Van Devere

Extraordinary Tales (2013) – Yönetmen ve Senaryo: Raul Garcia

O Homem das Multidões (The Man of the Crowd, 2013) / Yönetmen: Marcelo Gomes, Cao Guimarães ve Senaryo: Marcelo Gomes Cao Guimarães

Stonehearst Asylum (2014) / Yönetmen: Brad Anderson ve Senaryo: Joseph Gangemi

Terroir (‘The Cask of Amontillado’ hikayesinden, 2014) / Yönetmen ve Senaryo: John Charles Jopson

Extraordinary Tales (2015) – Yönetmen: Raul Garcia

Edgar Allan Poe: Buried Alive (Belgesel, 2016) – Yönetmen: Eric Stange

The Lighthouse (2019) – Yönetmen ve Senaryo: Robert Eggers

Edgar Allan Poe’nun sinemaya uyarlanan bütün filmlerin listesi için: IMDb

Çavên Rastîn û Xiyalan: Edgar Allan Poe

Kaynak:

https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Films_based_on_works_by_Edgar_Allan_Poe

https://en.wikipedia.org/wiki/Edgar_Allan_Poe_in_television_and_film

https://en.wikipedia.org/wiki/Edgar_Allen_Poe_(film)

*Bu yazı yazar tarafından yazılan “Fîlmên ku ji çîrok û helbestên Edgar Allan Poeyî ji bo hunera sînemayê hatine kişandin” adlı yazıdan kendisinin çevirisi ile hazırlanmıştır.

Sînemaya Serbixwe – www.sinemayaserbixwe.com