Kürt Sineması filmlerine kısa bir bakış
Haber-Yazı: Salih Gülenç
Kürt Sineması ilk çekilen filmlerden bu yana tarihsel sürecinde öteki olarak görülenin hikayelerini akışının kadrajına sığdırmaya çalışmıştır. 1925 yılında Amerikalı film yapımcıları ve yönetmenler Merian C. Cooper ve Ernest Schoedsack’in birlikte çektikleri, Lekî Kürtlerini anlatan “Grass: A Nation’s Battle For Life” uzun belgesel ve 1926 yılında Sovyet Ermenistan’ında ermeni yönetmen ve senarist Hamo Beknazaryan tarafından çekilen “Zarê” (Zerê) filmi Kürtlerin hayatını ve kültürünü anlatan ilk filmler olarak kabul edilmektedir. “Zarê” filmi bir çok sinema akademisyeni ve sinema araştırmacısı tarafından Kürt Sinemasının ilk filmi olarak görülmektedir. Sovyetler Birliği’nde çekilen bir çok Kürtçe ve Kürtlerin hayatını anlatan uzun metraj, kısa film ve belgeseller var olmakla birlikte, Kürt Sineması filmleri 1990’lı ve özellikle 2000’li yıllarda yükselişe geçmeye başlamış ve son 15 yıldan fazla bir süredir Kürt sinemacılar tarafından çekilen filmler dünyanın her yerinde düzenlenen bir çok ulusal ve uluslararası film festivallerinde gösterilmekte ve bir çok dalda ödüller almaktadırlar. Kürtlerin yaşadığı illerde ve diasporada bir çok Kürt film festivali ve film günleri etkinlikleri gerçekleştirilmektedir.
Kürt Sineması deyince kuşkusuz akla ilk gelen yönetmen sinema alanında çektiği ve oyuncu olarak yer aldığı filmleri ile dünyaca tanınan yönetmen, oyuncu, senarist ve edebiyatçı Yılmaz Güney’dir. Filmlerinde Kürt Sineması’nın toplumsal hafıza, coğrafya, görüntü gibi bir çok temel açıdan kültürel ve sosyal kodlarını taşıyan Yılmaz Güney’in sinemada kullandığı motifler, temalar ve yorumları günümüz sinemasında gerçekliğini korumaya devam ediyor. Kendinden önceki sinema geleneğinin tersine izleyiciyi kendinde gören ve izleyiciyi özne konumunda özdeşlik kurmasını sağlayan bir perspektifle sinema filmleri çeken Güney, aynı zamanda geçmiş dönemdeki toplumsal-gerçekçi anlayışının etkisiyle birlikte, mevcut sinema anlayışının tersine filmlerinde Kürtlerin yaşamlarını, kültürünü ve sorunlarını derinlemesine incelemekle beraber sosyolojik analizleri içeren bir toplumsal gerçekçi-devrimci sinema anlayışını hem Kürt sinemasına hem de Türkiye sinemasına kazandırmıştır.
(“Endişe” filminin setinden bir fotoğraf.)
Ünlü kürt yönetmen, oyuncu, edebiyatçı ve senarist Yılmaz Güney, Kürtlerin yaşamını anlattığı ve dünya sinema tarihinde çok önemli yer tutan “Seyithan” (1968), “Endişe” (1975), “Sürü” (1979) “Yol” (1982) ve “Duvar” (1983) gibi filmleri ile Cannes Film Festivali de dahil bir çok film festivalinden ödüller kazanmıştı ve tüm dünyada büyük ilgi ile karşılaşmıştı. Ünlü kürt yönetmen Behmen Qubadî’nin çektiği “Dema Hespên Serbxweş” (2000) filmi bir çok festivali programında yer almıştı ve Uluslararası Cannes Film Festivalinden Altın Kamera ödülünün sahibi olmuştu. Ünlü türk yönetmen Handan İpekçi’nin Kürtçe-Türkçe olarak iki dilde çektiği “Büyük Adam Küçük Aşk” filmi Uluslararası Antalya Film Festivali de dahil olmak üzere bir çok festivalinden ödül alırken, Türkiye tarafından Akademi Ödülleri’ine aday adayı olarak seçilmişti. Behmen Qubadî’nin bir çok film festivali kapsamında gösterilen “Kûsî Jî Dikarin Bifirin” (2004) filmi, Uluslararası Berlin Film Festivali’nde “Glass Bear” ve “En İyi Barış Filmi” ödüllerini almıştı. Yine, 2005 yılında kürt yönetmen Cemîl Rostamî tarafından çekilen “Lawijê Berfê” (Şîwenî Befr) filmi Akademi Ödülleri’ne Irak’ın aday filmi olarak gönderilmişti. Yönetmenliğini ödüllü kürt yönetmen Şewket Emîn Korkî’in yaptığı, bir çok film festivalinde gösterilen Almanya-Irak ortak yapımı “Bîranînên Li Ser Kevirî” (2014) filmi Irak tarafından Akademi Ödülleri’ne (Oscar) aday adayı olarak seçilmişti* ve kürt yönetmen Betîn Qubadî’nin 2013 yapımı “Merdan” filmi Akademi Ödülleri’nde Irak’tan aday filmi olarak gösterilmişti*. Kürt akademisyen ve yönetmen Yilmaz Özdil’in 2019 senesinde çektiği kısa filmi “Barê Giran” bir çok film festivali programında sinema seyirici ile buluşmuştu ve 2021 için kısa metraj film kategorisi kapsamında Oscar aday adaylığı uzun listesine girmişti.*Ünlü kürt yönetmen Şewket Emîn Korkî’nin “Ezmûn” filmi bir çok film festivali programında gösterildi ve Irak tarafından Akademi Ödüllerine aday adayı olarak seçilmişti.*
Kürt yönetmenler Behmen Qubadî’nin “Nîvê Heyvê” (2006), Orhan Eskiköy ve Zeynel Doğan’nın “Du Zaman û Hewesek (İki Dil ve Bir Bavul, 2004) ve “Dengê Bavê Min” (2012), Kazım Öz’ün “Bahoz” (2008) ve “Zer” (2017), Hüseyin Karabey’in “Gitmek: Benim Marlon ve Brandom” (2008) ve “Were Dengê Min” (2014), Mizgîn Müjde Arslan’ın “Kirasê Mirinê: Hewîtî” (2009) ve “Ez Firîyam Tu Mayî Li Cî” (2012)*, Mîraz Bêzar’in “Min Dît” (2009), Sedat Yılmaz’ın “Press” (2010), Tayfur Aydın’ın “Rêç” (2011), Hiner Saleem’in “Warê Min ê Îsota Şêrîn” (2013), Ferit Karahan’ın “Derbûyîna Ji Bihuştê” (2013), Erol Mintaş’ın “Klama Dayika Min” (2014), Aydın Orak’ın “Mûsayê Bêasa” (2014) Ali Kemal Çınar’ın “Gênco” (2017) filmleri bir çok uluslararası film festivali kapsamında gösterilen ve bir çok dalda ödüller kazanan Kürt Sineması filmlerinden bazıları.*
İstanbul’da ilk düzenlen film festivali olma özelliği taşıyan İstanbul Kürt Film Festivali, 2019 yılında 6-10 Mart tarihleri arasında Mezopotamya Sinema Kolektif’i tarafından düzenlenmiş ve festival kapsamında Kürtleri konu edinen ve bir çok temada 30’a yakın uzun metraj, kısa film ve belgesel filmler gösterilmişti.*
Teknolojideki gelişmelerin etkisiyle film ekipmanlarının çeşitlenmesi ve yeni alternatif imkanların ortaya çıkması tüm dünyada film üreten sinemacılar da olduğu gibi Kürt sinemacıları da olumlu anlamda etkilemektedir. Ortaya çıkan yeni imkanlar film çekimlerini kolaylaştırmakta ve bu durumda sinemanın bir çok dalında filmler çeken yeni ve bağımsız sinemacıların ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Sinema salonlarının dışında son on yıldan fazla bir süredir yayın hayatına başlayan dijital dizi-film platformları, Youtube ve Vimeo gibi video siteleri aracılığıyla sinemacılar için filmlerini seyirciyle buluşturmak için sektörel ve sanatsal yeni olanaklar gelişmekte, son yıllarda giderek daha fazla çeşitlenen sosyal medya platformları da tanıtım olanakları bakımından geniş kitlelere ulaşabilmek için yeni medya mecraları olarak şekillenmektedir. Geleneksel ve tarihsel olarak sinema salonlarından televizyonlara evrilen süreç dijital platform ve video sitelerinde de yeni olanakları beraberinde getirmektedir. Özellikle korona pandemisi zamanında tüm dünyada eve kapanmayla birlikte daha da yaygınlaşan dijital platformlar ve video siteleri, film üretiminde bulunan sinemacılara yeni alanlar sunmaktadır. Film-dizi üretimlerini film festivallerinin yanı sıra farklı mecralarda da geniş seyirci kitlelerine ulaştırabilme imkanı yakalayan sinemacılar bu sayede film sektörü içerisinde yeni projelerde de yer alabilmektedirler.
Kürt Sineması ve Kürtleri Konu Alan Filmler
Araştırmamızda Kürt Sineması içinde yer alan ve Kürtlerin yaşamını konu edinen filmleri listeleyecek olursak çoğunluğu hikayeleri sosyolojik sorunsala değinen ve politize olmuş bir süreci anlatan onlarca film mevcuttur. Hakkında en çok yazılı ve sözlü materyal üretilmiş Ortadoğulu halklardan olan Kürtler’in hikâyelerinin beyaz perdeye yansıdığı en önemli filmler arasında; “Klamek Ji Bo Beko” (Nîzamettîn Arîç, 1992), “Kûsî Jî Dikarin Bifirin” (Kaplumbağalarda Uçar / Behmen Qubadî, 2004), “Yol” (Rê, Yilmaz Güney, 1982), “Sürü” (Yılmaz Güney, Zeki Ökten / 1979), “Duvar” (1983), “Endişe” (Yılmaz Güney, 1975), “Textê Reş” (Kara Tahta / Samira Makhmalbaf, 2000), “Min Dît” (2009), “Dema Hespên Serxweş” (Sarhoş Atlar Zamanı / Behmen Qubadî, 2000), “Were Dengê Min” (Sesime Gel / Hüseyin Karabey, 2014), “Nîvê Heyvê” (Yarım Ay / Behmen Qubadî, 2006), “Warê Min ê Îsota Şêrîn” (Tatlı Biber Diyarım / Hiner Saleem, 2013), “Bîranînên Li Ser Kevirî” (Taşa Yazılmış Hatıralar / Şewket Emîn Korkî, 2014), “Dol” (Hiner Saleem, 2007), “Votka Lemon” (Hiner Saleem, 2003), “Kilometre Zero” (Hiner Saleem, 2005), “Klama Dayika Min” (Annemin Şarkısı / Erol Mintaş, 2014), “Dengê Bavê Min” (Babamın Sesi / Orhan Eskiköy ve Zeynel Doğan, 2012), “Reşeba” (Hisên Hesen, 2016), “He Bû Tune Bû” (Bir Varmış Bir Yokmuş / Kazım Öz, 2014), “Bûka Baranê” (Dilek Gökçin, 2013), “Rêç” (İz / Tayfur Aydın, 2011), “Hakkâri’de Bir Mevsim” (Erden Kıral, 1983), “Güneşe Yolculuk” (Yeşim Ustaoğlu, 1999), “Rüzgar Bizi Sürükleyecek” (Abbas Kiyarüstemi, 1999), “Büyük Adam Küçük Aşk” (Handan İpekçi, 2001), “Bahoz” (Fırtına / Kazım Öz, 2008), “Gergedan Mevsimi” (Behmen Qubadî, 2012), “Kar Yağmadan Önce” (Hişam Zaman, 2013), “Krala Mektup” (Hişam Zaman, 2014) adlı sinema filmleri ve belgesel sinema filmleri başta olmak üzere bir çok belgesel ve kısa film karşımıza çıkmaktadır.
Kürt Sinemasında En Çok Konu Olan Motifler
Varlığını sınırlar, yurtsuzluk ve ölüm gibi ana temalar ile var olan sınırları aşmak isteyen insanların hikayelerinin oluşturduğu bir ulusal sinema olarak bağımsız yönetmenlerle kendini var etmeye başlayan Kürt Sineması filmleri tarihsel süreç içerisinde dünya sinema sektörü ve sinema sanatı açısından en önemli uluslararası film festivallerinde bir çok dalda ödüller kazanmakta ve büyük bir ilgiyle karşılaşmaktadır. Kürtlerin yaşamını ve kültürünü tüm dünyaya tanıtarak sorunlarını dile getiren Kürt Sineması filmlerinde genel olarak yurtsuzluk, dil, sınır, aşk, ölüm, aşiret, yolculuk, yoksulluk, köy yaşamı, köyden kente ve metropollere göç gibi konular ve motifler görülmektedir. Kürt Sineması filmleri de tüm dünya sinemasında çekilen filmler gibi teknoloji ve sosyal değişimlerin etkisiyle gittikçe hem tür olarak hem de içerik olarak farklı temaları da içerisinde barındırmaya başlamıştır. Çekilen Kürtçe belgeseller, uzun metrajlı filmler, kısa filmlerin yanı sıra animasyon türünde projelerde ortaya çıkmaya başlamış, bağımsız sinemacıların film üretimleri devam etmektedir. Son çeyrek yüzyıllık süreç içerisinde yaşanan gelişmelerin etkisiyle Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde film ve dizi endüstrisi oluşmaya başlamış, Kürtçe film, dizi, dublaj ve altyazıları sektör haline gelmiş, Kürtçe yeni televizyonlar açılmış ve Kürtlerin yaşadığı bir çok şehirde ulusal ve uluslararası film festivalleri düzenlenmektedir. Tüm bu sürecin etkisiyle uluslararası başarılar yakalayan Kürt Sineması yeni imkanlara kavuşmuşta ve gittikçe tüm dünyada daha fazla sinema seyircisine ulaşmaktadır.
Neleri İzleyebiliriz?
Kürt sineması filmleri hakkında bir çok yazı ve makale yazıldı, araştırmalar yapıldı ve özellikle son yıllarda bir çok incelem ve akademik kitap yayınlandı. Uzun metraj, belgesel ve kısa film gibi bir çok türde çekilmiş yüzlerce filmi içerisinde barındıran Kürt Sinemasına her geçen gün yeni filmler dahil olmakta, konu ve tür açısından farklı filmler çekilmektedir. Kürt Sineması ve Kürtlerin yaşamını ve kültürünü anlatıp yaşadıkları sorunlara değinen bazı filmleri sinema izleyicisi için derledim. Kürt Sineması ve dünya sinema açısından önemli olan filmler, sinema izleyicisi açısından mutlaka izlenmesi gereken filmler arasında yer almaktadır.
Kürt Sineması’ndan ve Kürtleri konu edinen en önemli filmlerden bazıları:
1: Kûsî Jî Dikarin Bifirin (Turtles Can Fly/Kablumbağalar da Uçar) – Yönetmen: Bahman Ghobadi
Yapım yılı: 2004
Oyuncular: Avaz Latif, Soran Ebrahim, Hiresh Feysal Rahman, Ajil Zibari
ABD işgalinin ardından Irak-Türkiye sınırında yer alan Kürt mülteci kampında mayın toplayarak yaşamlarına devam etmeye çalışan çocukların acılarını ve travmalarını beyaz perdeye yansıtan film akışında belgesel film tekniğinin özelliklere barındırıyor. Ünlü kürt yönetmen, senarist ve film yapımcısı Bahman Ghobadi’nin Kürtçe’nin Soranî lehçesinde çektiği ve üçüncü uzun metrajlı filmi olan Kûsî Jî Dikarin Bifirin, yönetmenin bir çok filmi gibi Kürt Sinemasının klasikleri arasında yer alıyor ve bir çok uluslararası film festivalinde gösterilerek ödüller kazandı.
2: Dema Hespên Serxweş (Sarhoş Atlar Zamanı/Time For Drunken Horse) – Yönetmen: Bahman Ghobadi
Yapım yılı: 2000
Oyuncular: Eyüp Ahmedi, Rojin Yunesi, Amaneh Ekhtiar-Dini
Kürtçe’nin Soranî lehçesinde çekilen Dema Hespên Serxweş filmi, İran’da yaşayan 5 kişilik bir ailenin babalarının ölümü sonrasında hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatmaktadır. Ailesinin geçimi sağlamaya çalışan henüz 12 yaşındaki Eyüp, hasta olan kardeşi Madi’nin hayata tutunabilmesi için büyük bir çaba harcaması gerekmektedir. Bahman Ghobadi’nin diğer filmlerinde de olduğu gibi ulusal ve sınıfsal bir bakış açısıyla ve toplumsal gerçekçi bir gözle çekilen filmi sınırlarda yaşayan insanların zorlu hayatlarını anlatmaktadır.
3: Nîvê Heyvê (Half Moon/Yarım Ay) – Yönetmen: Bahman Ghobadi
Yapım yılı: 2006
Oyuncular: Gülşifte Ferahani, Hediye Tehrani, Kambiz Arshi
Kürtçe’nin Soranî lehçesinde çekilen Nîvê Heyvê filmi yaşlı Kürt bir müzisyen-besteci olan ve hayatını müzik sanatına adayan Mamo’nun hikayesine odaklanmaktadır. Son kez, özgürlüğün ağlayışı adını verdiği final konserini Irak Kürdistan’ında vermeyi istemektedir. Köyün en yaşlısı Mamo’ya dolunay çıktığında kötü şeylerin olacağını söyleyerek konser vermemesi gerektiğini belirtir. Mamo, son konserini vermek için çıktığı yolda bir çok durumla karşılaşır. Vize alan Mamo yolda oğullarını da alarak yoluna devam eder.
4: Dengê Bavê Min (Babamın Sesi) – Yönetmen: Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan
Yapım yılı: 2012
Oyuncular: Zeynel Doğan, Base Doğan, Gülizar Doğan, İmam Çiçek, Kemal Ulusoy
Belgesel ve kurmacayı birleştiren Dengê Bavê Min filmi Orhan Eskiköy ve Zeynel Doğan tarafından Kurmancî lehçesinde çekilmiştir. Maraş katliamından sonra Avrupaya göç eden bir Alevi Kürt ailesinin hayatını anlatmaktadır. Geçmişle bağ kuran bir anlatım ile hikaye yansıtan film toplumsal bellek ve hafıza açısından önemli bir yapımdır. Babamın Sesi filmi Uluslararası Rotterdam, İstanbul ve Adana Altın Koza Film Festivali programlarında gösterilerek En İyi Film ödülünü kazandı.
5: Yol – Yönetmen: Yılmaz Güney, Şerif Gören
Yapım Yılı: 1981
Oyuncular: Tarık Akan, Halil Ergün, Şerif Sezer, Necmettin Çobanoğlu, Tuncay Akça
Yılmaz Güney tarafından hapishaneden yönetilen “Yol” filminin gösterimi 80 darbesinden kaynaklı, Türkiye’de gösterimi uzun bir süre yasaklanmıştır. Toplumsal gerçekçi bir bakış açısıyla çekilmiş en iyi film örneklerinden birisi olan Yol, cezaevinden bayram iznine çıkan beş mahkumun öykülerini anlatır. Kürt Sineması’nın toplumsal hafıza, coğrafya, görüntü gibi bir çok açıdan kültürel ve sosyal kodlarını barındıran Yol, dünyanın en önemli ve en prestijli film festivallerinden olan Cannes Film Festivali’nden Altın Palmiye (Büyük Ödül) ödülünü kazanmıştı.
6: Duvar – Yılmaz Güney
Yapım Yılı: 1983
Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Ahmet Zirek, Ayşe Emel Mesçi
Kürt yönetmen, oyuncu ve senarist Yılmaz Güney’in çektiği son film olan Duvar filmi konusunu gerçek yaşanmışlıklardan alarak 1970’li yılların sonuna doğru Ankara Kapalı Cezaevi’nde yaşanan olayları anlatır. Hapishanenin ağır koşullarında, koğuşlarda kalan çocukların yaşadıklarını beyaz perdeye aktaran filmin senaryosu da Yılmaz Güney tarafından yazıldı. Cannes Film Festivali’nde gösterilen Duvar filmi ‘Jüri Özel Ödülü’ne aday gösterilmişti.
7: Sürü – Yönetmen: Zeki Ökten, Yılmaz Güney
Yapım Yılı: 1979
Oyuncular: Tarık Akan, Tuncel Kurtiz, Melike Demirağ, Yaman Okay, Levent İnanır, Erol Demiröz, Sener Kökkaya
Senaryosunu Yılmaz Güney’in yazdığı Sürü filmini Zeki Ökten ve Yılmaz Güney birlikte yönetmiştir. Halilhan ve Veysikan aşiretleri arasında devam eden kan davasını anlatan film, ağalık, burjuvazi, kan davası ilişkileri üzerinden şekillenen toplumsal yaşamı ve dönemin koşullarını sinema perdesine yansıtmaktadır. Locarno Film Şenliği’nden 4 ödül alan Sürü filmi sinema tarihi açısından önemli bir filmdir.
8: Zer – Yönetmen: Kazım Öz
Yapım yılı: 2017
Oyuncular: Nik Xhelilaj, Tomris İncer, Ahmet Aslan, Bülent Çolak, Füsun Demirel, Levent Özdilek
Zer filmi Ailesi ile birlikte Amerika’nın New York kentinde yaşayan Jan’ın hastane odasına ölmek üzere olan babaannesi Zarife’de dinlediği şarkıyı aramasının hikâyesini anlatıyor. Jan ninesinden dinlediği şarkıyı aramak için çıktığı yolda, ailesinin geçmişinin ait olduğu coğrafya ve kültüre yaklaşacak, özgün bir hayatı keşfedecek ve geçmişe ait yaşanmışlıkları bulacaktır. Filmin akışında Jan’ın babaannesi Zarife’nin bir ömürlük sırrını da gün yüzüne çıkacaktır.
9: Büyük Adam Küçük Aşk – Yönetmen: Handan İpekçi
Yapım Yılı: 2001
Oyuncular: Şükran Güngör, Dilan Erçetin, Füsun Demirel, İsmail Hakkı Şen, Yıldız Kenter
Yaşlı ve cumhuriyetçi emekli hâkim ile tek kelime Türkçe bilmeyen küçük bir Kürt kızının arasındaki başta gerilimlerle başlayan dostluğa dönüşen hikayeyi anlatan Büyük Adam Küçük Aşk filmi Kürtçe-Türkçe olarak çekildi. Uluslararası Antalya Film Festivali de dahil bir çok film festivalinde gösterilen ve ödüller kazanan film bağımsız sinema açısından önemli filmler arasında yer almaktadır.
10: Mûsayê Bêasa (Asasız Musa) – Yönetmen: Aydın Orak
Yapım yılı: 2014
Oyuncular: Turgay Tanülkü, Şenay Aydın, Murat Toprak, Selamo
Aydın Orak’ın ilk yönetmenlik deneyimi olan Asasız Musa filmi, 1992 yılında Diyarbakır’da öldürülen Kürt aydını ve yazarı Musa Anter’in hayaını anlatarak yaşamından kesitler aktarıyor. Metaforlara dayalı bir anlatım benimseyen film belgesel film tekniği kullanılarak çekildi.
11: Derbûyîna Ji Bihuştê (Cennetten Kovulmak) – Yönetmen: Ferit Karahan
Yapım yılı: 2013
Oyuncular: Ezgi Asaroğlu, Rojda Tekin, Gülistan Acet, Julide Kural, İlker Kızmaz
Kentli bir kadın olan Emine İstanbul’da yaşamakta ve Kürt işçilerin ağırlıklı olarak çalıştığı bir inşatta elektrik mühendisi olarak çalışmaktadır. Bir gün inşaatta meydana gelen bir kazadan dolayı Kürşat isimli bir işçi hayatını kaybeder ve bu olaydan çok etkilenen Emine, Kürşat’ın memleketine gitme kararı verir.
12: Min Dît (Ben Gördüm) – Derhêner: Mîraz Bêzar
Yapım yılı: 2009
Oyuncular: Hakan Karsak, Şenay Orak, Berivan Ayaz, Suzan İlir, Fahriye Çelik
Gülîstan (Şenay Orak), Fırat (Muhammed Al) ve altı aylık kız kardeşleri Dilovan, gazetecilik mesleğini yapan anne (Fahriye Çelik) ile babalarıyla (Alişan Önlü) Diyarbakır’da mutlu yaşamaktadırlar. Hep beraber Diyarbakır-Batman yolunda ilerlerken anne ve babaları çocukların gözü önünde öldürülür. Bir çok uluslararası film festivali kapsamında gösterimi gerçekleştirilen Min Dît filmi Antalya Altın Portakal Film Festivali, San Sebastian Film Festivali, Hamburg Film Festivali, The Hague Movies that Matter Festivali, Ghent Film Festivali, Ale Kino! – Uluslararası Genç İzleyici Film Festivali, İstanbul Film Festivali, Nürnberg Türkiye/Almanya Film Festivali, Alman Film Ödülleri’nde bir çok dalda ödüllerin sahibi olmuştu.
Kaynaklar:
“Kürt Sineması: Yurtsuzluk, Sınır ve Ölüm” – Mizgîn Müjde Arslan (Agora Kitaplığı, 2. Basım. 2017)
“Kaplumbağalar da Uçar” – Behmen Qubadî (Avesta Yayınları, 2007)
“Göçebe İmajlar” – Nihat Nuyan (Avesta Yayınları, 2015)
https://bianet.org/kurdi/biamag/164753-kurt-sinemasinin-kodlari-ve-gerceklikle-imtihani
https://kurdarastirmalari.com/yazi-detay-oku-175
Sinemaya Serbixwe – www.sinemayaserbixwe.com