Meşher’de İstanbul Yılları

İstanbul İstiklal Caddesi’nin yeni kültür ve sanat mekânı olan Meşher, yine sanatseverlerin uğrak alanı olacak bir sergiye daha kapıların araladı. Bu sergi Ukraynalı usta ressam Alexis Gritchenko’nun (1883- 1977) İstanbul yıllarına odaklanmaktadır.

Meşher, sanatçının hayranlık duyduğu İstanbul ziyaretinin 100. Yılında İstanbul’u yansıtan 150’ye yakın eserini sanatseverlerle buluşturdu. Bu eserler arasında yağlıboya, karakalem, suluboya, guaş çalışmaları yer almaktadır.

Gritchenko Rus imparatorluğundaki iç savaştan kaçıp İstanbul’a gelir. (1919) İstanbul’da kaldığı süre boyunca elinde kalemi, fırçası ve defteriyle sokak sokak gezerek hayranlık duyduğu bu kentin limanlarını, insanlarını, kubbelerini, ibadethanelerini, kısacası kentin gündelik yaşantısını eserlerine yansıtır. İstanbul hakkında derin bilgiye de sahip olan Gritchenko, çocukluk hayali olan bu kente geldikten sonra aldığı ilhamla, çok sayıda eser üretir.

Sergide yer alan eserlerde, ressamı etkileyen kırmızı fesli adamlar ve gizemli çarşaflı kadınların yarattığı etkiyi görmek mümkündür. Aynı zamanda eserlerinde ve anı defterinde insanların mesleklerine de yer vermiş, bunun sonucunda da, ortaya tüccarların, pazarcıların, simitçilerin, dükkan sahiplerinin ve en çok da hamalların sıklıkla yer aldığı eserler ortaya çıkmıştır.

İnsan tasvirinin din nedeniyle yasaklandığı bir ortamda, insan eskizlerini, çok hızlı bir şekilde çoğu zaman da gizlenerek ve hareket halindeyken çıkardığı birçok eserde fark edilmektedir.

İstanbul’da kaldığı süre boyunca yazar ve sanatçı çevresi ile kurduğu ilişkiler eserlerine yansımaktadır. Namık İsmail’in yaşadığı konaktaki atölyede çalışma fırsatı olan ressamın, Namık İsmail’in kardeşi Ulviye hanımın da yer aldığı eseri görmek mümkün.

Sergide, İstanbul’dan ayrıldıktan sonra yayımladığı ve Mustafa Kemal Atatürk’ün özel koleksiyonunda da yer alan “İstanbul’da İki Yıl” adlı anı kitabı da yer almaktadır. Bununla birlikte, aralarında Ukrayna Müzesi New York, Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi, Centre Pompidou, Collège de France’in da bulunduğu 7 ülkeye yayılan 20’den fazla müze, arşiv ve özel koleksiyondan bir araya getirilen eserler de sergilenmektedir.

Usta ressam, sanat eleştirmeni ve yazar Gritchenko’nun günümüze kadar derlenmiş İstanbul temalı eserlerini kapsamlı bir şekilde sunan “Alexıs Grıtchenko – İstanbul Yılları” sergisi, 10 Mayıs 2020 tarihine kadar ziyaretçilerini beklemektedir.

Haber-Yazı/Fotoğraf-Video: Başak Taşdemir

Sînemaya Serbixwe – www.sinemayaserbixwe.com